زانو بزرگترین مفصل بدن می‌باشد و دارای ساختار پیچیده‌ای است و به دلایل گوناگون، بیشتر از سایر قسمت‌ها تحت فشار قرار می‌گیرد. این مفصل که نقش کلیدی در حرکت بدن برعهده دارد، نسبت به ضربات و صدمات آسیب‌پذیر است. شایع‌ترین صدمات ورزشکاران مربوط به مفصل زانو است و حدود 2.5 میلیون صدمات زانوی ناشی از ورزش، در سال رخ می‌دهد. بسیاری از آسیب‌های زانو با اقدامات ساده‌ای مانند استفاده از بریس زانو و تمرینات تقویتی با موفقیت درمان می‌شود. اما درمان برخی از صدمات زانو ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. اگر چه نمی‌توان از همه صدمات زانو جلوگیری کرد، اما از طریق آموزش آناتومی زانو و چگونگی آسیب دیدن آن، همچنین آموزش بهترین روش برای مراقبت از زانوی آسیب‌دیده، می‌توان از عوارض احتمالی یا از کارافتادگی طولانی‌ مدت ناشی از صدمات شایع زانو جلوگیری کرد.

قسمت های مختلف زانو

مشکلات زانو اغلب توسط آسیب به یک یا چند ساختار زانو به‌ وجود می‌آید، اما ممکن است علت‌های دیگری نیز داشته باشد. برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد مشکلات زانو هستند. بسیاری از مشاغل، ورزش‌ها و فعالیت‌های تفریحی، افرایش سن و یا ابتلا به عوارضی مانند پوکی استخوان یا آرتروز زانو احتمال بروز مشکلات زانو را افزایش می‌دهند. زانو یک مفصل لولایی است که مسئول تحمل وزن و حرکت پاها است. این مفصل از استخوان، مینیسک، رباط و تاندون تشکیل شده است.

استخوان های زانو

استخوان ران (فمور)، استخوان درشتنی (تیبیا) و کشکک (پاتلا)، استخوان‌های زانو را تشکیل می‌دهند.

منیسک زانو

مینیسک همان غضروف میانی (داخلی) و جانبی (بیرونی) زانو می‌باشد. این دیسک‌های هلالی شکل به عنوان یک بالشتک و یا ضربه‌گیر عمل می‌کنند، به این ترتیب استخوان‌های زانو می‌توانند در دامنه حرکتی خود به راحتی حرکت کنند، بدون آنکه مالش و اصطکاکی در برابر یکدیگر داشته باشند.

رباط های زانو

رباط‌ها مانند طنابی محکم برای اتصال استخوان به استخوان عمل می‌کنند. زانو دارای چهار رباط است:
1- رباط صلیبی قدامی (ACL )
2- رباط جانبی داخلی (MCL)
3- رباط صلیبی خلفی (PCL )
4- رباط جانبی خارجی (LCL).

تاندون‌های زانو

این رشته‌های بافت محکم، با اتصال عضلات به استخوان موجب ثبات مفصل زانو می‌شوند.

عضلات

اگر چه عضلات از لحاظ فنی بخشی از مفصل زانو نیستند، اما عضلات نگه‌ دارنده پا و عضلاتی که به خم شدن زانو کمک می‌کنند، به اندازه عضلات همسترینگ و چهار سر ران اهمیت دارند.

آسیب‌های زانو

زانوی افراد اغلب در طول فعالیت‌های بدنی، ورزش و یا سقوط از ارتفاع مجروح می‌شود. علائم شایع زانوی آسیب‌دیده شامل درد و تورم، مشکل تحمل وزن بدن و بی‌ثباتی زانو می‌باشد.

کشیدگی و رگ به رگ شدن

کشیدگی و رگ به رگ شدن به معنی آسیب دیدگی رباط است. شایع‌ترین موارد آسیب‌های زانو، مربوط به رباط صلیبی قدامی و رباط جانبی داخلی می‌باشد. این جراحات معمولاً در ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال رخ می‌دهد، زیرا در این ورزش‌ها زانو ممکن است تحت پیچش ناگهانی، تغییر جهت سریع، پرش و فرود آسیب‌زا قرار گیرد که به این صدمات، آسیب‌های ورزشی گفته می‌شود. پس از آسیب دیدگی زانو، اغلب صدای تق تق یا کلیک شنیده می‌شود که با تورم همراه است. دیگر علایم آن عبارتند از درد و حساسیت به لمس مفصل زانو و درد در هنگام راه رفتن.

پارگی منیسک از شایع ترین آسیب‌های زانو

به طور کلی پارگی مینیسک در ورزش‌هایی رخ می‌دهد که شامل حرکات پیچیدن، چرخش و یا تکل کردن است. حتی فرسودگی طبیعی در اثر پیری نیز می‌تواند عامل تضعیف کننده منیسک باشد و به نوبه خود سبب پارگی منیسک در اثر یک چرخش ساده زانو در طول فعالیت‌های عادی روزانه شود. علائم پارگی مینیسک معمولاً درد، سفتی، تورم، قفل کردن و کاهش دامنه حرکتی زانو است.

شکستگی

شکستگی زانو اغلب به دلیل تروما و وارد شدن ضربه شدید ناشی از افتادن، تصادف با وسیله نقلیه و ورزش‌های پُر برخورد رخ می‌دهد. شکستگی کشکک شایع‌ترین شکستگی مربوط به زانو است.

فعالیت و استفاده بیش از حد زانو

درد زانوی دوندگان یا درد جلوی زانو رایج‌ترین آسیب زانو است. این اصطلاح به اختلالات مختلفی از جمله سندروم درد پاتلوفمورال (کشککی-رانی) اشاره دارد. این عوارض دردناک در میان ورزشکارانی مانند دوندگان و دوچرخه سواران شایع است. در این وضعیت، افراد درد پشت زانو و یا اطراف زانو را تجربه می‌کنند که ممکن است به ران یا ساق پاها هم کشیده شود. این درد با فعالیت بدتر شده و با استراحت برطرف می‌گردد.

7 راه پیشگیری از آسیب‌های زانو

راهنمایی‌های زیر ممکن است به جلوگیری از آسیب‌های زانو کمک کند :
1ـ گرم کردن بدن با راه رفتن و حرکات کششی، قبل و بعد از بازی‌های ورزشی
2ـ قوی نگه داشتن ماهیچه‌های پا با استفاده از پله‌ها، دوچرخه ثابت و یا کار کردن با وزنه
3ـ عدم تغییر ناگهانی در شدت تمرینات
4ـ تعویض کفش‌های فرسوده و انتخاب کفش‌های کاملاً اندازه و دارای انعطاف‌پذیری و کشش مناسب
5ـ حفظ وزن مناسب بدن برای جلوگیری از وارد شدن فشار اضافی بر زانو
6ـ استفاده از کمربند ایمنی
7ـ استفاده از محافظ و گاردهای زانو در ورزش‌هایی که در آن احتمال جراحت زانو وجود دارد.

نتیجه‌گیری آسیب‌های زانو

زانو یک مفصل پیچیده و تحمل کننده وزن بدن است که عضوی ضروری برای تحرک بوده و نسبت به صدمات و جراحات، آسیب‌پذیر می‌باشد. رایج‌ترین آسیب‌های زانو شامل کشیدگی، دررفتگی، پارگی، استفاده بیش از حد و شکستگی است. در همه صدمات زانو ، قوی نگه داشتن و حفظ انعطاف‌پذیری ماهیچه‌های پا و اقدام فوری برای مراقبت‌های پزشکی جهت اطمینان از تشخیص دقیق و درمان مناسب آسیب‌دیدگی زانو ضروری است. علاوه بر این، قوی نگه داشتن ماهیچه‌های نگهدارنده پا و تمرین پیشگیری از آسیب‌دیدگی زانو به حفظ سلامت زانو در طول عمر کمک خواهد کرد.