زانو به عنوان بزرگترین مفصل بدن، با ساختاری پیچیده، به دلیل نقش کلیدی که در تحمل وزن بدن و خم و راست کردن پا دارد؛ فشار زیادی را هم متحمل می‌شود؛ و به همین دلیل نسبت به ضربات و صدمات آسیب‌پذیر است. از شاخص ترین صدماتی که به زانو وارد می‌شود؛ آسیب های ورزشی زانو هستند که با نرخ بالایی مشاهده می‌شوند و گاه تا مدتها ورزشکاران را از فعالیت باز می‌دارند. البته بسیاری از آسیب های ورزشی زانو با اقدامات بسیار ساده ای مانند استراحت، یخ درمانی، استفاده از بریس زانو و تمرینات تقویتی با موفقیت بهبود می‌یابند. با این وجود درمان برخی از صدمات زانو ممکن است پیچیده تر باشد و حتی به جراحی نیاز داشته باشد.
مشکلات زانو اغلب توسط آسیب به یک یا چند ساختار زانو ایجاد می‌شود؛ اما ممکن است علل دیگری نیز داشته باشد. برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد مشکلات زانو هستند. بسیاری از مشاغل، ورزش‌ها و فعالیتهای تفریحی، افرایش سن و یا ابتلا به عوارضی مانند پوکی استخوان یا آرتروز زانو، احتمال بروز مشکلات زانو را افزایش می‌دهند. زانو یک مفصل لولایی است که مسئول تحمل وزن و حرکت پاها است. این مفصل از استخوان، مینیسک، رباط و تاندون تشکیل شده است.
قبل از هر چیز لازم می‌دانیم شما را با ساختار زانو وآناتومی آن آشنا سازیم. زانو از قسمتهایی تشکیل شده که عبارتند از:
استخوان های زانو
استخوان ران (فمور)، استخوان درشتنی (تیبیا) و کشکک (پاتلا)، استخوان‌های زانو را تشکیل می‌دهند.
منیسک زانو
مینیسک همان غضروف میانی (داخلی) و جانبی (بیرونی) زانو می‌باشد. این دیسک‌های هلالی شکل به عنوان یک بالشتک و یا ضربه‌گیر عمل می‌کنند، به این ترتیب استخوان‌های زانو می‌توانند در دامنه حرکتی خود به راحتی حرکت کنند، بدون آنکه مالش و اصطکاکی در برابر یکدیگر داشته باشند.پ
رباط های زانو
رباط‌ها مانند طنابی محکم برای اتصال استخوان به استخوان عمل می‌کنند. زانو دارای چهار رباط است:
- رباط صلیبی قدامی (ACL )
- رباط جانبی داخلی (MCL)
- رباط صلیبی خلفی (PCL )
- رباط جانبی خارجی (LCL)
تاندون‌های زانو
این رشته‌های بافت محکم، با اتصال عضلات به استخوان موجب ثبات مفصل زانو می‌شوند.
عضلات
اگر چه عضلات از لحاظ فنی بخشی از مفصل زانو نیستند، اما عضلات نگه دارنده پا و عضلاتی که به خم شدن زانو کمک می‌کنند، به اندازه عضلات همسترینگ و چهار سر ران اهمیت دارند.
آسیبهای زانو
زانوی افراد اغلب در طول فعالیتهای بدنی، ورزش و یا سقوط از ارتفاع مجروح می‌شود. علائم شایع زانوی آسیب‌دیده شامل درد و تورم، مشکل تحمل وزن بدن و بی‌ثباتی زانو می‌باشد.
آسیب های ورزشی زانو
کشیدگی و رگ به رگ شدن
کشیدگی و رگ به رگ شدن به معنی آسیب دیدگی رباط است. شایعترین موارد آسیبهای زانو، مربوط به رباط صلیبی قدامی و رباط جانبی داخلی می‌باشد. این جراحات معمولاً در ورزش‌هایی مانند فوتبال و بسکتبال رخ می‌دهد، زیرا در این ورزش‌ها زانو ممکن است تحت پیچش ناگهانی، تغییر جهت سریع، پرش و فرود آسیب‌زا قرار گیرد که به این صدمات، آسیبهای ورزشی گفته می‌شود. پس از آسیب دیدگی زانو، اغلب صدای تق تق یا کلیک شنیده می‌شود که با تورم همراه است. دیگر علایم آن عبارتند از درد و حساسیت به لمس مفصل زانو و درد در هنگام راه رفتن.
پارگی منیسک یکی از شایع ترین آسیب های ورزشی زانو
به طور کلی پارگی مینیسک در ورزش‌هایی رخ می‌دهد که شامل حرکات پیچیدن، چرخش و یا تکل کردن است. حتی فرسودگی طبیعی در اثر پیری نیز می‌تواند عامل تضعیف کننده منیسک باشد و به نوبه خود سبب پارگی منیسک در اثر یک چرخش ساده زانو در طول فعالیتهای عادی روزانه شود. علائم پارگی مینیسک معمولاً درد، سفتی، تورم، قفل کردن و کاهش دامنه حرکتی زانو است.
شکستگی یکی از آسیب های ورزشی زانو
شکستگی زانو اغلب به دلیل تروما و وارد شدن ضربه شدید ناشی از افتادن، تصادف با وسیله نقلیه و ورزش‌های پُر برخورد رخ می‌دهد. شکستگی کشکک شایعترین شکستگی مربوط به زانو است.
فعالیت و استفاده بیش از حد زانو
درد زانوی دوندگان یا درد جلوی زانو رایج‌ترین آسیب زانو است. این اصطلاح به اختلالات مختلفی از جمله سندروم درد پاتلوفمورال (کشککی-رانی) اشاره دارد. این عوارض دردناک در میان ورزشکارانی مانند دوندگان و دوچرخه سواران شایع است. در این وضعیت، افراد درد پشت زانو و یا اطراف زانو را تجربه می‌کنند که ممکن است به ران یا ساق پاها هم کشیده شود. این درد با فعالیت بدتر شده و با استراحت برطرف می‌گردد.
چگونه میتوان از آسیب های ورزشی زانو پیشگیری کرد؟
- گرم کردن بدن با راه رفتن و حرکات کششی، قبل و بعد از روزش و همچنین سرد کردن بدن
- قوی نگه داشتن ماهیچه‌های پا با استفاده از پله‌ها، دوچرخه ثابت و یا کار کردن با وزنه
- افزایش فشار تمرینی به مرور زمان و نه به طور ناگهانی
- استفاده از کفش مناسب برای ورزش
- حفظ تناسب اندام و پیشگیری از اضافه وزن
- استفاده از کمربند ایمنی
- استفاده از محافظ و گاردهای زانو در ورزش‌هایی که در آن احتمال جراحت زانو وجود دارد.
