پایداری کشکک زانو
رباط پاتلوفمورال ساختار بافتی مستحکمی است که وظیفه‌ی اتصال کاسه‌ی زانو به استخوان ران را دارد. اصلی‌ترین نقش این رباط فراهم‌کردن پایداری برای کاسه‌ی زانو است؛ در حقیقت این رباط محدودکننده‌ی حرکات کاسه‌ی زانو به سمت جانبی است. همچنین کمک می‌کند تا کاسه‌ی زانو در جایگاه خود هنگام باز و بسته‌شدن زانو باقی‌بماند. آسیب‌های رباط پاتلوفمورال معمولا هنگام ضربات سنگین که موجب دررفتگی کاسه زانو می‌شوند بروز میکنند.
جراحی های رباط پاتلافمورال
روش‌های مختلفی برای جراحی رباط آسیب‌دیده وجود دارند که تفاوت اصلی آنها در نوع بافت استفاده‌شده جهت پیوند (تاندون‌های چهارسرران، کشکک و …) و روش‌های تثبیت کشکک و استخوان ران است. بسته به وضعیت بیمار و نوع روش استفاده‌شده درصد شکست این جراحی‌ها نیز متغییر است. شکست جراحی های رباط پاتلافمورال میتواند به دلایل پزشکی یا غیرپزشکی باشد. شکست‌های غیرپزشکی به ندرت رخ میدهند و علت آن عدم رعایت اصول و توصیه‌های مراقبتی پس از جراحی است.
شکست جراحی پاتلافمورال
در ادامه به اصلی‌ترین دلایل پزشکی شکست جراحی های مختلف تثبیت رباط پاتلوفمورال اشاره میکنیم:
۱. انتخاب اشتباه بیمار یا روش جراحی
نخستین نیازمندی یک جراحی موفق، انتخاب درست بیمار است. جراحی رباط پاتلوفمورال در افرادی که دارای بی‌ثباتی مزمن کشکک جانبی (CLPI) هستند، در صورتی که بی‌ثباتی عود می‌کند یا دچار درد ناتوان‌کننده‌ی قدامی زانو (AKP) هستند معمولا با شکست مواجه میشود. برای اینکه مشخص شود آیا جراحی برای فرد مناسب است یا نه پزشک باید چندین فاکتور را بررسی کند.
از جمله سابقه‌ی بیش از یکبار دررفتگی زانو، بی‌ثباتی استخوان کشکی جانبی، ویژگی‌های آناتومیک زانوی فرد مانند فاصله‌ی TT-TG و وجود بیماری‌های جانبی مانند دیسپلازی تروکلئار. در نهایت پس از بررسی همه‌ی فاکتورها و تشخیص اینکه آیا جراحی برای فرد مفید خواهدبود یا نه، باید روش درست جراحی با توجه به شرایط بیمار و میزان آسیب انتخاب شود.
۲. بروز خطای فنی
۴۷ درصد از کل مشکلات پس از جراحی رباط پاتلوفمورال بخاطر خطای فنی بروز می‌کند. رایج‌ترین خطای فنی مشاهده شده ایجاد تونل یا سوراخ اشتباهی بر روی استخوان ران است، گرچه تثبیت اشتباه کاسه‌ی زانو نیز به کرات مشاهده شده‌است. با توجه به اینکه نحوه‌ی تثبیت استخوان ران یک فاکتور مهم در تعیین میزان تغییر طول بافت پیوندی و میزان آزادی در کشش و درجات خمیدگی آن است، بنابراین خطا در انجام فرایندهای تثبیت میتواند به عوارض جانبی پس از جراحی منجرشود.
2-1- بروز آرتروز
رباط پاتلوفمورال بصورت طبیعی هنگام کشش، سفت‌تر از زمان خمش است. زمانیکه به دلیل خطای فنی و عدم توجه به این نکته، بافت پیوندی زمان خمیدگی حالت سفت‌تری به خود بگیرد، سفتی، درد و اضافه‌بار بر کشکک ایجاد خواهدشد که میتواند در طولانی‌مدت منجر به بروز آرتروز گردد. مشکل فنی دیگر، کشش بیش از حد بافت پیوندیافته است. در حالت طبیعی رباط پاتلوفمورال دچار کشیدگی نیست و تنها زمانی این رباط دچار کشیدگی میشود که کاسه‌ی زانو دچار دررفتگی شود یا نیرویی به سمت جانبی به آن وارد شود.
در صورتی که بافت پیوندی در کارکرد عادی فرد دچار کشیدگی باشد در درازمدت میتواند منجر به آرتروز زانو شود.
۳. ارزیابی نامناسب فاکتورهای خطر همراه: شکست جراحی پاتلافمورال
ممکن است فردی که مورد عمل جراحی رباط پاتلوفمورال قرار می‌گیرد سابقه‌ی بی‌ثباتی جانبی کشک داشته‌باشد که درمان‌نشده باقی مانده‌است. دیسپلازی تروکلئار نیز فاکتور خطر مهمی است که نباید از آن غافل شد. در صورتیکه این فاکتورهای خطر شناسایی شوند اما به درستی مورد تحلیل قرار نگیرند، پس از گذران مدت‌زمانی از جراحی رباط پاتلوفمورال، شاهد تداخلات بافتی بین بافت‌های زانو با بافت پیوندی خواهیم‌بود که میتوانند آزاردهنده باشد.
مشکلات ایجادشده در جراحی‌های ناموفق
سفتی زانو
اصلی‌ترین دغدغه‌ی پزشک جراح را میتوان جلوگیری از سفتی زانو پس از جراحی دانست. سفتی زانو پس از جراحی میتواند به دو دلیل اصلی رخ دهد
- کشیدگی بیش از حد بافت پیوندی
- قرارگیری سوراخ ایجادشده روی استخوان زانو در مکان نامناسب و بیش از اندازه نزدیک به مرکز بدن (پروکسیمال)
در هر دو حالت، به دلیل کشیدگی بیش از حد بافت پیوندی، زانوی فرد بیمار توانایی خمیدگی معمول را نخواهدداشت.
شکستگی کشکک زانو
این اتفاق میتواند حین عمل جراحی و یا پس از آن رخ دهد. هنگام سوراخ‌کردن کاسه‌ی زانو برای اتصال قلاب‌های پیچی، به دلیل ساختار بافتی غیرمنعطف این استخوان، ممکن است دچار شکستگی شود. همچنین ممکن است پس از 6 هفته از جراحی این شکستگی رخ دهد که علت آن، ضعف استخوانی پس از جراحی و سوراخ‌شدن استخوان کاسه‌ی زانو است.
آتروفی عضله‌ی چهارسر ران: شکست جراحی پاتلافمورال
یکی از مشکلات پس از جراحی، تحلیل عضله‌ی چهارسر ران است که البته محدود به جراحی رباط پاتلوفمورال نیست. پروتوکل‌های بازیابی عملکرد به گونه‌ای باید طراحی شوند که از این تحلیل عضلانی جلوگیری کنند.
درد کاسه‌ی زانو
معمولا در روش‌های ترمیمی که بوسیله‌ی پیچ‌شدن قلاب به کاسه‌ی زانو به ترمیم و پیوند بافت میپردازند این دردها ممکن است بروز کند. همچنین در صورتی که کشیدگی بیش از حد در بافت پیوندی وجود داشته‌باشد، فرد درد را در طول بافت پیوندی حس خواهدکرد.