آرتريت عامل درد زانو بدون وجود آسيب‌هاي فيزيكي قابل مشاهده است. اين بيماري به طور كلي به التهاب يك يا چند مفصل بدن اشاره دارد كه مي‌تواند هر مفصلي را در بدن درگير كند اما در مفصل زانو بيشتر از ساير مفاصل مشاهده مي‌شود. علائم اصلي آن شامل درد، بادكردگي و احساس سفتي و خشكي در زانو است. اين بيماري مي‌تواند مانعي جدي در برابر انجام فعاليت‌هاي روزانه باشد. تاكنون بيش از 100 شكل مختلف از آرتريت مفاصل شناخته شده‌است اما چند نوع آن در زانو شايع‌تر است.
در عين حال كه دارويي براي درمان آرتريت زانو وجود ندارد اما روش‌هاي درماني مختلفي وجود دارند كه به كاهش درد و بازيابي فعاليت روزانه منجر مي‌شوند. در ادامه به اصلي‌ترين شكل‌هاي آرتريت در زانو و دلايل ايجاد آنها اشاره خواهدشد.
اشکال آرتریت و دلایل ایجاد
1. استئوآرتريت
اين نوع آرتريت زانو كه شايع‌ترين نوع آرتريت زانو به حساب مي‌آيد به اسم آرتروز زانو نيز شناخته مي‌شود. اين بيماري تحليل‌برنده در افرادي با سنين 50 سال يا بيشتر بروز بيشتري دارد اما در افراد جوان نيز ممكن است مشاهده گردد. در اين بيماري، غضروف بين مفاصل زانو به تدريج از بين مي‌رود و زانو خشك و سفت مي‌شود و فضاي محافظتي بين استخوان‌ها كاهش مي‌يابد. آرتروز زانو مي‌تواند در نهايت به سايش سر استخوان‌هاي زانو روي هم و ايجاد دردهاي استخواني گردد. آرتروز به تدريج پدید می‌آید و درد آن با گذشت زمان بیشتر می‌شود.
دلایل ایجاد استئوآرتریت
علت اصلی ایجاد این مشکل ساییدگی و از بین رفتن تدریجی غضروف بین استخوان‌های زانو است. فاکتورهای خطر اصلی در ایجاد استئوآرتریت شامل سن بالا، جنسیت (در خانم‌ها بیشتر شیوع دارد)، چاقی و اضافه وزن، آسیب فیزیکی مفاصل، سابقه‌ی خانوادگی، بدشکلی‌های استخوان، بیماری‌های متابولیکی و استرس مداوم بر روی مفاصل زانو است.
علائم شایع استئوآرتریت
– درد: در حین فعالیت یا پس از آن بروز درد در مفصل زانو رخ می‌دهد
– سفتی زانو: این مشکل از جمله در هنگام بیدارشدن از خواب و پس از استراحت یا دوری از فعالیت فیزیکی پس از مدتی بروز می‌کند
– احساس ضعف و شکنندگی در زانو: ممکن است زمانی که وزن کمی بر زانو وارد می‌شود فرد احساس ضعف و درد در زانو داشته‌باشد.
– از دست دادن انعطاف زانو و دامنه‌ی حرکتی
– بادکردگی در زانو
– صدادادن زانو
2. روماتوئید آرتریت
روماتیسم مفصلی زانو یک بیماری مزمن است که مفاصل مختلفی را در بدن درگیر می‌کند و بصورت قرینه‌ای بروز می‌کند، به این معنی که مفاصل معمولا در هر دو سمت راست و چپ بدن درگیر می‌شوند. روماتوئید آرتریت، تورم ایجادشده در لایه‌ی سینوویوم زانو به درد و سفتی زانو منجر می‌شود.
دلایل ایجاد روماتوئید آرتریت
روماتوئید آرتریت یک بیماری خودایمن محسوب می‌شود که در آن سلولهای ایمنی بدن به سلولهای خودی حمله می‌کنند و آنها را از بین می‌برند. علت بروز روماتوئید آرتریت زانو حمله به لایه‌ی سینوویوم زانو است که باعث ایجاد التهاب و افزایش ضخامت این غشا می‌شود که در نهایت به از بین رفتن غضروف زانو و آسیب استخوان‌های زانو، ضعف رباط‌ها و تاندون‌های زانو و در نهایت بدشکلی زانو می‌شود. علت حمله‌ی سلولهای ایمنی به سلولهای خودی مشخص نیست اما فاکتورهای خطری مانند جنسیت (در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند)، سن (معمولا از میانسالی)، سابقه‌ی فامیلی، مصرف دخانیات، چاقی و عوامل محیطی از جمله فاکتورهای خطر شناخته‌شده هستند.
علائم شایع روماتوئید آرتریت
– زانوی ضعیف، گرم و بادکرده
– سفتی زانو که معمولا پس از نداشتن مدتی فعالیت، مانند هنگام بیداشدن از خواب، بیشتر می‌شود
– خستگی، تب و بی‌اشتهایی
علائم اولیه‌ی روماتیسم معمولا در مفاصل کوچک بروز می‌کند اما با پیشرفت بیماری، ممکن است سایر بخش‌های بدن مانند پوست، چشم، ریه، قلب، کلیه، بافت عصبی، مغز استخوان و رگهای خونی را نیز درگیر کند.
3. آرتریت پس از سانحه
این نوع آرتریت پس از آسیب فیزیکی و سانحه‌ی آسیب‌زا به زانو ایجاد می‌شود. برای مثال اگر استخوان‌های زانو در اثر تصادف آسیب ببینند، شکستگی‌های حاصل می‌توانند به سطح مفصل زانو آسیب وارد کرده و منجر به ایجاد آرتروز پس از سالها شوند. همچنین آسیب منیسک زانو و رباط‌ها می‌تواند به ناپایداری ساختار زانو و ایجاد فشار نامناسب در بخشی از زانو شوند که پس از سالها این آسیب‌ها منجر به آرتروز زانو می‌شوند.
دلایل ایجاد آرتریت پس از سانحه
هرگونه آسیب فیزیکی به زانو احتمال ایجاد آرتریت را بالا می‌برد. این آسیب می‌تواند در اثر ورزش‌کردن، سانحه حین دوچرخه‌سواری، سقوط از ارتفاع و … باشد. بخش‌های آسیب‌دیده می‌تواند استخوان‌های زانو، غضروف، رباط‌ها یا تاندون‌ها باشند.
علائم شایع آرتریت پس از سانحه
– درد مفصل زانو
– بادکردگی و تورم در زانو
– تجمع مایعات در مفصل زانو
– کاهش توان زانو هنگام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، ورزش، بالارفتن از پله‌ها و …
علاوه بر موارد ذکرشده که شایع‌ترین انواع آرتریت زانو هستند، بیماری‌های مختلفی مانند نقرس، برخی بیماری‌های خود ایمنی مانند Psoriatic Arthritis و بیماری‌های متابولیکی مانند تجمع کلسیم فسفات در مفصل زانو نیز می‌توانند به آرتریت زانو منجر شوند. به دلیل وجود شباهت بین علائم آنها، تشخیص این بیماری‌ها توسط متخصصین این حوزه صورت می‌گیرد.