جراحی تعویض مفصل زانو (که به آن آرتروپلاستی زانو نیز گفته میشود) یک روش ارتوپدی رایج است که برای جایگزینی سطوح آسیبدیده یا فرسوده زانو استفاده میشود. جایگزینی این سطوح با ایمپلنت یا پروتز باعث تسکین درد و افزایش تحرک میشود و به شما این امکان را میدهد به فعالیتهای عادی و روزمره خود بازگردید.
روش جدید تعویض مفصل زانو، جراحی سرپایی تعویض مفصل زانو است که نه تنها هزینهها را کاهش میدهد، بلکه نتایج بهتری را برای بیماران به همراه دارد. روش سنتی جایگزینی زانو از یک برش عمودی طولانی در مرکز زانو برای مشاهده و دسترسی به مفصل استفاده میکند. تعویض کامل زانو با حداقل تهاجم «جراحی سرپایی» یکی از انواع این روش است. جراح از یک برش کوتاهتر و یک تکنیک متفاوت و کمتهاجم برای آشکار کردن مفصل استفاده میکند، با هدف کاهش درد بعد از عمل و تسریع بهبودی.
بر خلاف جایگزینی کامل زانو سنتی، روش کمتهاجمی برای همه بیماران مناسب نیست. جراح ارتوپد شما در مورد گزینههای مختلف جراحی با شما صحبت خواهد کرد.
تفاوت روش سنتی و جدید تعویض مفصل زانو:
-
تعویض مفصل زانو به روش سنتی:
برای انجام یک تعویض سنتی زانو، جراح یک برش عمودی 8 تا 10 اینچی روی جلوی زانو ایجاد میکند تا مفصل نمایان شود. سپس جراح اقدامات زیر را انجام میدهد:
- آماده کردن استخوان: سطوح آسیب دیده غضروف در انتهای استخوان ران و تیبیا همراه با مقدار کمی از استخوان زیرین برداشته میشود.
- جایگذاری ایمپلنتهای فلزی: غضروف و استخوان برداشتهشده با اجزای فلزی جایگزین میشود که سطح مفصل را بازسازی میکند.
- ظاهرسازی مجدد کشکک زانو: سطح زیرین کشکک بریده شده و با یک دکمه پلاستیکی مجددا ظاهر میشود. برخی از جراحان بسته به مورد، کشکک را مجددا ظاهر نمیکنند.
- اضافه کردن فاصلهدهنده: یک فاصلهدهنده پلاستیکی بین اجزای فلزی قرار داده شده است تا سطحی صاف و لغزنده ایجاد کند.
-
تعویض مفصل زانو به روش کمتهاجم یا سرپایی:
در تعویض زانو به روش کمتهاجم، روش جراحی مشابه است اما برش کمتری در بافت اطراف زانو ایجاد میشود. ایمپلنتهای مصنوعی مورد استفاده همان ایمپلنتهایی است که برای تعویض زانو به روش سنتی استفاده میشود. اما برای آماده سازی استخوان ران و درشت نی و قرار دادن ایمپلنتها از ابزارهای جراحی با طراحی ویژه استفاده میشود. یک برش کوچکتر معمولاً 4 تا 6 اینچ باعث ایجاد اختلال کمتری در بافت میشود.
علاوه بر برش کوتاهتر، روش مورد استفاده برای باز کردن زانو کمتر تهاجمی است. به طور کلی، تکنیکهای مورد استفاده در تعویض زانو با حداقل تهاجم، «تحریک عضلانی چهار سر ران» هستند، به این معنی که از آسیب به تاندون چهارسر ران و عضلات جلوی ران جلوگیری میکنند. سایر تکنیکهای کمتهاجمی به نامهای «midvastus» و «subvastus» برشهای کوچکی در عضله ایجاد میکنند اما نسبت به تعویض سنتی زانو کمتر تهاجمی هستند. از آنجایی که تکنیکهای مورد استفاده برای آشکارسازی مفصل شامل اختلال کمتری در عضله است، ممکن است منجر به درد کمتر پس از عمل و کاهش زمان بهبودی شود.
کاندیدهای تعویض کامل زانو به روش کمتهاجم:
تعویض کامل زانو با روش کمتهاجم برای همه بیماران مناسب نیست. پزشک شما یک ارزیابی کامل انجام میدهد و چندین فاکتور را قبل از تعیین اینکه آیا این روش برای شما گزینهای مناسب است یا خیر، در نظر میگیرد.
به طور کلی، در مقایسه با بیمارانی که تحت عمل جراحی سنتی قرار میگیرند، نامزدهای روش کمتهاجم دارای ویژگیهای زیر هستند:
- لاغرتر یا دارای وزن مناسب
- بیماران زیر ۷۰ سال و یا افراد بالای ۷۰ سال اما سالم
- داشتن سیستم ایمنی قوی
- با انگیزهتر برای شرکت در فرآیند توانبخشی
جراحیهای کمتهاجم ممکن است برای بیمارانی که قبلاً تحت جراحیهای دیگر زانو قرار گرفتهاند، کمتر مناسب باشد.
علاوه بر این، بیمارانی که بدشکلی قابل توجهی در زانو دارند، کسانی که بسیار عضلانی هستند و کسانی که مشکلات سلامتی دارند که ممکن است بهبود زخم را کند کند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای مشکلات ناشی از تعویض کامل زانو با حداقل تهاجم باشند.
دلایل نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو:
اگر آسیب قابل توجهی به مفصل زانو دارید، ممکن است نیاز به تعویض کامل زانو داشته باشید. انواع مختلف شرایط پزشکی میتواند به این مفصل آسیب برساند، مانند:
- استئوآرتریت (شایعترین)
- روماتیسم مفصلی
- استئونکروز
- آسیب یا شکستگی مفصل زانو
- تومور استخوان در مفصل زانو
خطرات تعویض کامل مفصل زانو:
اکثر افراد از تعویض کامل مفصل زانو به روش کمتهاجم رضایت کافی دارند. اما مانند هر جراحی دیگری، این روش دارای خطرات نسبتاً نادری است. عوارض احتمالی این روش جدید جراحی عبارتند از:
- عفونت
- خونریزی بیش از حد
- لخته شدن خون
- آسیب به اعصاب مجاور
- شل شدن اجزای زانو
- حرکت محدود زانو
همچنین یک خطر بسیار جزئی وجود دارد که این روش ممکن است درد شما را تسکین ندهد. خطر عوارض شما ممکن است بسته به سن و سایر شرایط پزشکی شما متفاوت باشد. از پزشک خود در مورد خطراتی که بیشتر در مورد شما صدق میکند، سوال کنید.
اقدامات قبل از جراحی به روش جدید:
با پزشک خود در مورد داروهایی که مصرف میکنید، صحبت کنید. این داروها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- تمام داروهای تجویزی
- داروهای بدون نسخه مانند آسپرین یا ایبوپروفن
- مواد مخدر خیابانی
- گیاهان، ویتامینها و سایر مکملها
- همچنین اگر داروهایی مانند رقیقکنندههای خون مصرف میکنید، درمورد قطع زود هنگام آنها از پزشک خود بپرسید.
- اگر سیگار میکشید، سعی کنید قبل از جراحی آن را ترک کنید.
- اگر اضافه وزن دارید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که قبل از جراحی سعی کنید که وزن خود را کاهش دهید.
- بعد از نیمه شب شب قبل از عمل، چیزی نخورید یا ننوشید.
در برخی موارد، ممکن است پزشک آزمایشهای بیشتری را قبل از انجام عمل جراحی تجویز کند. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس، برای به دست آوردن اطلاعات در مورد لگن
- MRI، برای دریافت اطلاعات دقیقتر در مورد مفصل ران
- الکتروکاردیوگرام (ECG)، برای اطمینان از طبیعی بودن ریتم قلب
اتفاقات حین جراحی تعویض مفصل زانو به روش جدید:
جراح ارتوپد جراحی را با کمک تیمی از متخصصان مراقبتهای بهداشتی انجام میدهد. کل این روش ممکن است چند ساعت طول بکشد. به طور کلی، میتوان از جراحی انتظارات زیر را داشت:
- بیهوشی نخاعی یا عمومی یا بیحسی موضعی جهت عدم احساس درد
- مشاهده علائم حیاتی شما مانند ضربان قلب و فشار خون را در طول جراحی
- دریافت آنتی بیوتیک در حین و بعد از عمل جهت جلوگیری از عفونت
- ایجاد برشی کوچک روی زانو
- برداشتن قسمتهای آسیبدیده ران و استخوان ساق پا و کمی از استخوان زیر آن
- قرار دادن ایمپلنتهای فلزی در فضای مفصل
- در بیشتر موارد، برداشتن بخشی از قسمت زیرین کاسه زانو
- برای سهولت حرکت، قرار دادن یک فاصلهدهنده پلاستیکی در فضای بین ایمپلنتهای فلزی برای سهولت حرکت
- بخیه شدن لایههای پوست و ماهیچه
اقدامات پس از جراحی:
- ممکن است بعد از عمل درد قابل توجهی در اطراف برش خود داشته باشید اما داروهای مسکن ممکن است به تسکین درد شما کمک کنند. شما باید بتوانید نسبتاً سریع به یک رژیم غذایی عادی برگردید.
- برای مشاهده نتایج جراحی از تصویر برداری با اشعه ایکش استفاده میشود. همچنین ممکن است ظرف یک یا دو روز بتوانید به خانه برگردید.
- پزشک به شما اطلاع میدهد که چه زمانی میتوانید وزن خود را روی پای خود بیاورید. ممکن است دستورالعمل خاصی در مورد محدود کردن حرکات خود داشته باشید. ممکن است لازم باشد برای چند روز یا چند هفته از واکر یا عصا استفاده کنید. یک فیزیوتراپ میتواند به شما کمک کند تا دامنه حرکتی و قدرتی خود را حفظ کنید.
- همچنین ممکن است مقداری مایع از محل برش خارج شود که این طبیعی است. در صورت افزایش قرمزی، تورم یا خارج شدن مایع در محل برش فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر تب بالا، لرز یا درد شدیدی دارید که بهبود نمییابد، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
- قسمتهای مکانیکی زانوی شما ممکن است به مرور زمان فرسوده یا شل شوند. به همین دلیل، در برخی مواقع به جراحی مجدد نیاز است. اما اکثر افراد 15 سال پس از عمل جراحی خود همچنان به جراحی مجدد نیاز نخواهند داشت. همچنین میتوان عمر ایمپلنتهای زانو را از طریق ورزشهای منظم کمضربه، افزایش داد.