به طور معمول برای روان و نرم نمودن مفصل زانو مقدار بسیار ناچیزی از مایعی لزج، در داخل مفصل وجود دارد. وارد شدن آسیب به زانو و التهاب آن موجب تجمع مقدار بیشتری از مایع در زانو می‌شود؛ که این وضعیت معمولاً با تورم، درد و بروز مشکل در خم و راست کردن زانو توام است. به ایجاد چنین شرایطی در زانو، به اصطلاح آب آوردن زانو یا افیوژن (افوژن، effusion) زانو گفته می‌شود. این عارضه گرچه به خودی خود بیماری محسوب نمی‌شود، ولی در اغلب اوقات، در پی ابتلا به یک بیماری یا آسیب دیدگی زانو به وجود می‌آید. اما علت آب آوردن زانو چیست؟
علت آب آوردن زانو
آب آوردن زانو و متورم شدن آن به دلایل گوناگونی ممکن است ایجاد شود. برخی از این علل عبارتند از:
- آسیب دیدگی رباط، مینیسک و تاندون ها
- شکستگی استخوان زانو
- استئوآرتریت زانو
- آرتریت روماتوئید
- عفونت
- نقرس
- بورسیت کاسه زانو
- کیست‌های زانو و تومورها
- ایجاد فشار بر روی زانو در اثر اضافه وزن و چاقی، صدمات ورزشی و حرکات سنگین
تشخیص علت آب آوردن زانو
همانطورکه بیان شد، افیوژن زانو به علل مختلف ممکن است رخ دهد. برای مشخص شدن اینکه چه مورد یا مواردی موجب تجمع آب در زانو شده، ممکن است اقدامات تشخیصی توسط پزشک درخواست شود که این اقدامات عبارتند از:
آزمایش خون
پزشک با معاینه بیماری که دچار افوژن زانو است؛ ممکن است از التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید، نقرس، لایم، اختلالات خونریزی دهنده یا عفونت مفصلی نگران باشد. در این موارد معمولاً درخواست بررسی نمونه خون از بیمار می‌شود.
کشیدن مایع مفصل زانو
کشیدن مایع مفصلی گاه جنبه درمانی دارد؛ ولی در مواردی هم به منظور تشخیص علت آب آوردن زانو انجام می‌شود. در این موارد پزشک متخصص مایع مفصلی را به آزمایشگاه می‌فرستد. در آزمایشگاه این مایع از لحاظ مواد شیمیایی آن بخصوص میزان قند و پروتئین بررسی می‌شود.
همچنین مشخص می‌گردد که آیا میکروبی درون مایع مفصلی وجود دارد یا خیر. برای این منظور آن را در زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند و یا مایع مفصلی را محیط مناسب کشت داده و کلنی های میکروبی ایجاد شده را آزمایش می‌کنند. بطور طبیعی درون مایع مفصلی مقداری گلبول سفید وجود دارد. بررسی تعداد و نوع این گلبول ها نیز میتواند به تشخیص علت آب آوردن زانو کمک کند.
تصویربرداری
یک گرافی اشعه ایکس در مواردی که سابقه تروما وجود دارد برای بررسی در رفتگی یا شکستگی مفید است. گرافی ممکن است علائم استئوآرتریت را نیز نشان دهد.
ام آر آی (MRI)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام آر آی، ناهنجاری‌های استخوانی یا مفصل زانو، پارگی رباط‌ها، تاندون‌ها یا غضروف را تشخیص می‌دهد.
آرتروسکوپی
این روش در حقیقت آندوسکوپی مفصل و استخوان است. در این روش جراح زانو، یک لوله باریک را از طریق برش کوچکی به داخل زانو وارد می‌کند تا مفصل زانو را روی مانیتور بررسی نماید.
درمان آب آوردن زانو
درمان آب آوردن زانو بستگی به علت اصلی ایجاد آن دارد. برای درمان این عارضه، پس از تشخیص علت ایجاد آن، پزشک متخصص تصمیم می‌گیرد که چه روشهایی را اعمال نماید. اگر علت آب آوردن زانو بیماری یا آسیب خاصی باشد، باید درمان شود. استراحت، کمپرس یخ و مصرف مسکن‌ها اغلب توصیه می‌شود.
