کلاب فوت که به آن پا چنبری هم گفته می‌شود، جزو بیماری های مادرزادی است که حتی قبل از تولد قابل تشخیص می‌باشد؛ و در بیشتر مواقع ، پیش از به دنیا آمدن نوزاد در هنگام سونوگرافی مشخص می‌شود که جنین به این عارضه مبتلا است. در حدود 10 درصد موارد از همان 13 هفته بارداری قابل تشخیص است. در 24 هفتگی، حدود 80 درصد را می توان تشخیص داد و این تعداد تا زمان تولد به طور پیوسته افزایش می یابد.

اگر در مواردی کلاب فوت قبل از تولد تشخیص داده نشود، به محض تولد نوزاد قابل مشاهده و تشخیص است. معاینه فیزیکی به طور کلی تمام مواردی است که برای تعیین تشخیص لازم است. در موارد نادر ممکن است از آزمایشات دیگری نیز توسط پزشک متخصص درخواست شود.

اهداف درمانی کلاب فوت

برای درمان پای چنبری ابتدا باید اهداف را تعیین نماییم. در واقع هدف از درمان این عارضه، اصلاح وضعیت پا است تا استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات پا، رشد طبیعی تری داشته باشند. در حالت ایده آل، درمان در طی یک ماه پس از تولد کودک، زمانی که پاها و مچ پا در اولین مرحله ممکن از رشد است ، آغاز می شود.

درمان کلاب فوت یا پا چنبری

پونستی Ponseti method متداول ترین و مؤثرترین درمان کلاب فوت است. در این روش درمانی از گچ گیری برای چرخاندن پای کودک در یک موقعیت اصلاح شده استفاده می شود. پا به سمت خارج چرخانده می شود تا زمانی که در وضعیت مناسب 60-70 درجه قرار گیرد. بهترین زمان درمان با این روش، معمولاً از بدو تولد تا 4 هفتگی نوزاد است. پزشک پای کودک را کشیده و جابجا می کند. سپس پا به طور کامل در گچ قرار داده می‌شود تا گچ، پا را در موقعیت جدید نگه دارد. گچ پس از حدود یک هفته باز می‌شود؛ و پزشک بار دیگر پای نوزاد را تغییر وضعیت می دهد.

این روند هر هفته تکرار می شود تا جایی که پای نوزاد از حالت رو به داخل نادرست، به موقعیت بیرونی صحیح منتقل شود. به طور معمول، پنج تا هشت تغییر وضعیت طول می کشد تا پا به موقعیت صحیحی برسد. هنگامی که پا در وضعیت ظاهری بهبود یافته قرار دارد ، اکثر نوزادان برای رفع مشکل کوتاهی تاندون آشیل نیاز به جراحی جزئی (تنوتومی) دارند. حدود 95 درصد از نوزادان مبتلا به کلاب فوت به این جراحی نیاز پیدا می‌کنند که این جراحی معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می شود.

اصلاح پا با این روش اغلب بین ۳-۲ ماه طول میکشد ولی این بیماری تمایل زیادی به عود دارد پس برای جلوگیری از عود، وقتی شکل پا اصلاح شد نوزاد باید بمدت دو سال بریس مخصوصی را در شب بپوشد. این بریس ها در واقع دو کفش هستند که با یک میله فلزی به هم متصل شده اند. در ابتدا بمدت سه ماه این بریس باید روزی ۲۳ ساعت پوشیده شود و پس از آن بمدت ۴-۳ سال فقط در شبها پوشیده می‌شود. اگر استفاده از این بریس ها پس از اصلاح پا با گچ گیری صورت نگیرد، حتما کلاب فوت عود خواهد کرد و اینبار تغییر وضعیت پا سخت تر خواهد بود.

سخن آخر

با معالجه زود هنگام، تقریباً تمام نوزادان مبتلا به پا چنبری درمان می‌شوند و پا در وضعیت طبیعی خود قرار می‌گیرد. این کودکان می توانند کفش های معمولی بپوشند، بدوند و بازی کنند. اگر فقط یک پا به کلاب فوت مبتلا شود، به احتمال زیاد کوچکتر و تا حدی کمتر از پای دیگر تحرک خواهد داشت، که در این صورت ممکن است کودک به دو اندازه مختلف کفش نیاز داشته باشد؛ همچنین امکان دارد پای دچار عارضه، عضله ضعیف تری نسبت به پای دیگر داشته باشد.

با وجود اینکه این بیماری پاسخ خوبی به درمان می‌دهد اما به خودی خود بهبود نمی‌یابد. اگر کلاب فوت درمان نشود، با افزایش سن بدتر شده و راه رفتن کودک را دشوار می‌سازد. بنابراین، مراجعه زود هنگام به متخصص و پیگیری مراحل درمانی تجویز شده توسط ایشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.